CEBU CITY — Sentro karong tuiga sa pagbatbat sa pito ka mga katapusang pulong ni Hesukristo kon “Siete Palabras” gikan sa Archdiocese of Cebu niadtong Biyernes Santo, Abril 2, mao ang gugmang gasa sa Ginoo kansang ikatag ngadto sa uban.
Kini agi na og pagsaulog sa ika-500 nga anibersaryo sa Kristyanismo sa Pilipinas apan lahi gihapon ang pagpahigayon niini gumikan kay pre-recorded kini agi og pagsanong sa mga health and safety protocols.
Gibatbat sa mga kaparian ug mga layko sa Sugbo kung unsa kanindot ang pagsabwag sa gugma sa Ginoo ngadto sa lain ubos sa temang “Gifted to Give.”
Unang pulong: “Amahan, pasyaloa sila kay wala sila masayud sa ilang gibuhat”
Nahimong sentro sa pamalandong sa unang pulong ni Jesu Kristo sa wala pa kini mamatay, mao ang ‘conversion’.
Ang unang pulong nga gibatbat ni Rev. Fr. Euselito A. Tulipas, Chairman, Commission on Mission, nagbutyag sa mga angayang ipadayon nga kina-iya isip sumusunod sa labaw’ng makagagahum.
Usa na niini ang pagkinabuhi nga simple ug kanunay nga anaa sa kaangayan pina-agi sa pagtabang ug pag-una sa mga kabus.
Gipa-ambit ni Fr. Tulipas ang mga kasinati-an niini isip sulugu-on sa Ginoo, diin nakasinati ug pagsuway ang giserbisyuhan nga katilingban human nga adunay dakong proyekto ang gimontar sa dapit nga maka-apekto sa mga kabaus.
Buot matod pa nga masayod ang mga kabus sa hinungdan sa maong proyekto diin uban sa pag-ayuda sa simbahan, nakakuha sa maong tubag ang mga apektadong katilingban.
Samtang gihimug-atan usab ni Fr. Tulipas nga ang pagsunod kang Jesus dili lang kutob sa paghimo sa mga leturhikanhong lakang sanglit usa sa maghatag niini ug tinuod nga kahulugan ang pagtabang sa mga kabus nga mao ang mas nanginahanglan.
Subay sa nagsingabot nga ika-500 ka tuig nga kasaulugan sa unang bunyag, angayan matod pa nga sutaon ang tagsa-tagsa kung nagsunod ba gyud sa ginghari-an sa Ginoo isip mga binunyagan.
Ikaduhang pulong: “Amen, sultihan ko ikaw, karong adlawa adto ka sa paraiso uban Kanako.”
Gihimug-atan sa pamalandong sa ika-duhang pulong ni Jesus sa wala pa kini mamatay mao ang paghinumdum sa gingharian sa Dios.
Gibatbat ang ika-duhang mga pulong nga “Amen, Sultihan Ko ikaw, Karong Adlawa Adto ka sa paraiso uban kanako” ni Rev. Fr. Isidro Cedric Alimbuyog, MSP, Parochial Vicar, Blessed Sacrament Parish, Cebu City.
Kini nga ikaduhang pulong nga nagdala sa mensahe kabahin sa pagtima-an nga anaa ang presensiya sa Dios sa kalibutan diin makit kini sa tagsa tagsa ka kinabuhi sa tawo, sa matag pamilya ug sa katilingban.
Kinahanglan nga ipadayon sa katawhan ang paghuman sa maong gingharian pina-agi sa pagpakuyanap sa ebanghilyo aron ang tanan mahatagan ug landong sa kamatuoran.
Isip misyunaryo, matod ni Fr. Alimbuyog nga daghan na kini ug naabtan nga mga lugar alang sa pagsangyaw sa mga pulong sa Ginoo.
Nasaksihan usab niini ang katilingban nga gilangkuban sa ubang hut-ong sa mga misyunaryo nga nagpakatap sa mga pulong sa Ginoo.
Gipunto pa niini nga usa sa mahinungdanon usab nga pagpuyo alang sa mga pulong Diyos mao ang pakigsandurot sa mga kaubanan sa katilingban.
Ang mga pulong sa Ginoo sama matod pa sa liso nga molambo sa hinay hinay aron mohatag ug landong sa katawhan.
Pina-agi sa paghatag sa kinabuhi alang sa ebanghelyo mao ang usa sa mga hagit nga gi-atubang alang sa pag-agni sa ubang katawhan nga magkinabuhi ug hinumduman ang ginghari-an sa Dios.
Ikatulong pulong: “Babaye, ania ang imong anak. Anak, ania ang imong inahan.”
Gihatagan og gibug-aton ni Sister Maria Corazon Talay, ang personal secretary sa Obispo sa Sugbo nga si Cebu Archbishop Jose Palma ang misyon nga gihatag sa Ginoo ngadto kang Maria.
Matud ni Sister Talay nga ang ikatulong pulong ni Kristo nga ” Babaye, ania ang imong anak. Anak, ania ang imong inahan” , nagpasabot nga ang pagtugyan niini sa katawhan ngadto kang Maria kinahanglan nga padayonon.
“Kini pinaagi sa pagtabang sa uban. Dili lamang ning panahon sa pandemya apan magpadayon kini samtang buhi kita.”
Dugang pa ni Sister Talay nga ang pagtabang sa uban susama usab nga nitabang kita sa Ginoo. Mamahimo nga paminawon ang mga kasakit sa kaigsuonan aron usab makahatag og paglaom sa kinabuhi niini.
Dili matud pa angayan nga mahadlok ang matag usa bisan paman og adunay gi-atubang nga suliran gumikan kay adunay inahan nga si Mama Mary kinsang nagpabiling lig-on aron mapanalipdan ang mga anak.
Ika-upat nga pulong: “Dios ko, dios ko nganung gibiyaan mo ako?”
Gihulagway ni Rev.Fr. Roberto Archie Carampatan, ang kura paroko sa Archdiocesan Shrine of the Most Sacred Heart of Jesus nga usa ka tawhanong kinaiya ang makigrelasyon ingun man ang makigsuod sa uban.
Sa ika-upat ng pulong, “Dios ko, dios ko nganung gibiyaan mo ako?” , adunay mga panahon nga sukwahi ang masinati sa uban nga inay masuod sa higala o pamilya, mahibulag o mahilayo kini.
Matud ni Fr. Carampatan nga sa sakit ang mabiyaan sama sa nasinati ni Hesus sa dihang gisalikway kini ingun man ang pagluib sa iyang higala.
Ning panahon sa pandemya nga kapin usa ka tuig na, pipila ka mga indibidwal ang nabiyaan ug mas ni-alaot ang kahimtang.// Apan gi-awhag sa maong Parish priest nga dili malimot nga anaa pirme ang Ginoo sa atong kiliran.
Nanghinaot kini nga bisan og nag-inusara sa takna sa kamatayon, ang mga pulong nga nadungog gikan sa pamilya ang naghupay sa mga kasakit sa kasing-kasing.
Dugang pa niini nga ang pagtuo sa Ginoo ang naghatag sa matag usa og kaisog aron itugyan ang kaugalingon ngadto sa Diyos nga gamhanan.
Sa pagselebrar sa ika-500 nga anibersaryo sa Kristiyanismo sa Pilipinas, nanawagan kini nga dugangan pa ang buhat sa pagsangyaw sa pulong ilabi na sa mga biniyaan ning panahon sa pandemya.
Kini aron masinati sa maong mga biniyaan nga taliwa sa mga panghupaw gumikan sa kalisod sa kinabuhi, maka-amgo kini nga anaa kanunay ang Ginoo sa ilang kiliran.
Ikalimang pulong: “Gi-uhaw ako.”
Gikwestiyon ni Rev. Fr. Melchor Fuerzas, SVD, Assistant Vice President for Administration of the University of San Carlos nga unsang pamaagi nga gi-uhaw si Kristo sa modernong panahon.
Gi-kwestiyon usab niini sa unsang pamaagi gi-uhaw ang simbahan, unsang pamaagi gi-uhaw ang mga magtutuo sa Kalbaryo ug Kamatayun ni Hesus sa Krus.
Gitataw ni Fr. Fuerzas ang pagka-uhaw sa tawo sa pakig-uban ni Kristo kay makita sa nakig-uban kanato sa Ginoo dili lang sa kalipay kungdi sa apil na sa panahon sa kakulang og kawad-on.
Sa ikalimang pulong ni Hesus nga “Gi-uhaw ako”, nakumpara niini ang kauhaw nga nasinati ni Hesus ngadto na sa kauhaw nga natagamtaman sa mga tawo ning panahon sa pandemya.
Ang kauhaw sa kamingaw sa pamilya, ang kauhaw sa kagutom ug walay trabaho, ang kauhaw sa tambalanan ug kamatayun sakit, ug ang kauhaw sa paghidlaw sa mga magtutuo ni Kristo sa mga kalihukan ug sacramento sa simbahan katoliko.
Tataw pa ni Fr. Fuerzas nga pinaagi sa panag-igsuonay og panagdait o ang sakripisyo kay makapawagtang sa kauhaw nga natagamtam sa tawo.
Butang nga nakita niini sa sakripisyo sa mga Frontliners, ilabi na sa mga doktor, nars, mga pulis ug sundala ug uban pa nga nangkamut makalinkawas sa pandemya. Timaan kini sa ilang gugma sa katilingban.
Nakumpara usab niini ang kauhaw sa mga Lumad Minors nga gihidlawan sa ilang katungod sa gipahigayun nga rescue operation sa mga kapulisan sa Retreat House sa University of San Carlos.
Nakita niini nga nahimong sinalikway sa katilingban ug gihikawan ang mga lumad susama sa kauhaw nga natagamtaman ni Hesus.
Ika-unom nga pulong: “Natapos na.”
Gihatagan og dakung bili ni Rev.Fr. Rodolfo Bugna, OSA, ang Prior/Treasurer sa Augustinian Novitiate and Prayer House (ANPH) Lower Mohon, Talisay City ang nahimong expedisyon ni Ferdinand Magellan ug sa mga misyonaryo kaparian sa ika-unom nga pulong ni Hesus.
Gumikan sa mga pag-abot sa mga kastila ug sa ilang mga misyonaryo kay nakumpleto ang misyon niini sa pagkuyanap sa pagtuong kristiano sa kalibutan.// Ang pagsaulog sa 500 years of Christianity sa nasud kay nagtimaan sa ika-unom nga pulong ni Hesus nga “natapos na”.
Natapos na ang misyon sa mga misyonaryo ug ang pagkuyanap sa pagtuong Romano Katoliko sa Pilipinas kay ang gasa gikan sa Diyos.
Dugang pa ni Fr. Bugna nga ang kamatayun ni Hesus kay nagpakita sa iyang tawhanong kinaiya butang nga wala kini nagpadala sa temptasyon sa demonyo nga ipakita ang iyang pagka-Diyos.
Nagsimbolo usab sa mga Hudeo nga ang kamatayun ang pagkabugto sa relasyon o komunikasyon sa tawo ngadto na sa Ginoo.
Apan ang pagkamatay ug pagkabanhaw ni Kristo kay ang nagtimaan nga pagpadayun sa relasyon sa tawo sa Ginoo pinaagi sa Pag-ampo, Pangaliya o Intersasyon, ug Handumanan.
Nangutana pa kini nga unsang mga handumanan karon, ang atung gibuhat samtang buhi pa kita.
Kini ba ang maayong butang susama sa mga santos ug dili makalimtan o ang mga makalibutan butang nga makalimtan lang.
Butang pa nagkanayun kini nga sa modernong panahon kay nakita niini nga wala na gihatagan og importansya ang relasyon sa tawo sa Ginoo.
Ikapitong pulong: “Amahan, itugyan ko sa Imong mga kamot ang akong espiritu.”
Gilantaw pagbalik sa parochial vicar sa National Shrine of Virgen dela Regla, dakbayan sa Lapu-Lapu ang mga kasinatian niini sa dihang na-assign isip pari sa Caraga region.
Kini pinaagi sa pagbatbat ni Rev. Fr. Benido Tumol, MSC sa ikapitong pulong ni Hesukristo nga “Amahan, itugyan ko sa imong mga kamot ang akong espiritu.”
Sa dihang niabot kini sa Agusan del Norte, pipila ka tuig ang nakalabay, nakita niini nga daghang lumad communities ang gi-uhaw sa maayong balita alang sa kaluwasan.
Kini gumikan kay makasimba sila kausa sa usa ka tuig ug nagagikan ang mga tawo sa mga lagyong komunidad.
Isip pagsanong sa misyon, mibisita si Fr. Tumol sa managlahing komunidad alang sa pagsangyaw sa maayong balita ngadto sa katawhan.
Hinungdan nga napaglantawan niini nga ang mga alagad sa simbahan, ingon man ang mga mahigugmaon sa Ginoo kinahanglang magpalanog sa tingog sa mga gidaug-daug, ingon man pagtabang sa mga nag-antos sa kawad-on.
Kini sama lang sa nahitabo ni Kristo sa panahong gilansang kini sa Krus nga bisan pa man sa kahapdos sa samad nga nahiaguman ug pagbiay-biay sa mga tawo atubangan Kaniya, gisalig niini sa Dios ang tanan.
Hangtud nga nakab-ot gayud ang hingpit nga kalampusan nga mao ang pagkabanhaw niini human sa tulo ka adlaw.
Agi og pagselebrar sa ika-500 nga anibersaryo sa Kristyanismo sa Pilipinas, ni-awhag si Tumol sa katawhan nga ikatag sa tanan ang gugmang grasya gikan sa Ginoo, ilabi na kadtong mga nawagtangan og paglaum ug naglisud gumikan sa mga hagit sa kinabuhi.
Pag-ampo alang sa 500 YoC
Mihalad og pag-ampo si Cebu Archbishop Jose Palma isip panapos sa “Siete Palabras” diin gipahaum ang tema karong tuiga sa ika-500 nga tuig sa Kristyanismo sa Pilipinas.
Nanghinaut si Palma nga magmalampuson ang kasaulugan nga sugdan sa Easter Sunday, Abril 4, ingon man ang paghandum sa tuig sa mga misyonero.
Matud sa arsobispo nga himoong sentro sa misyon ug kasaulugan ang Ginoong Hesukristo sanglit Siya mismo ang tinubdan sa kaayuhan sa tanan.
Gilakip usab sa pag-ampo ang mga libud-suroy, nagkagumon sa bisyo, ug mga masakiton ilabi na ang mga natakbuyan sa COVID-19 nga unta malamdagan gayud.
Samtang nanghinaut usab si Palma nga magpabiling malaumon ang mga nabiyaan, mga frontliners, mga nawad-an og panginabuhian, ug uban pa.
Kini pinaagi sa paghatag sa gugmang gasa sa kahitas-an diin isabwag kini ngadto sa uban.
Nag-ampo usab ang arsobispo sa Ginoo nga tabangan ang katawhan sa paghatag sa gugma ngadto sa mga nanginahanglan.
(With contributions by Bombo Earl Padronia, Bombo Glenda Sabenorio, and Bombo Rhealyn Acop)
