Migawas sa 2023 Annual Audit Report sa Commission on Audit (COA) alang sa Department of Public Works and Highways (DPWH) nga P783,529,617.36 ang advance payment sa mga kontraktor nga wala pa mabawi hangtod sa ulahing bahin ning tuiga.
Ang pondo alang sa 353 ka mga proyekto sa imprastraktura nga nahuman, natapos, o naghulat sa pagtapos sa kontrata.
Nipasidaan ang COA nga nakalapas kini sa Revised Implementing Rules and Regulations (IRR) sa RA No. 9184 ug peligro nga mawad-an og dako ang pundo sa gobyerno.
Ang mahinungdanong mga nakita sa COA naglakip sa mosunod:
P 388 milyones alang sa 253 ka nahuman nga mga proyekto.
P 351.7 milyones alang sa 94 ka nahuman nga mga proyekto.
P 43.7 milyones alang sa unom ka proyekto nga nagpaabot sa pagtapos.
Ang wala mabawi nga advance payments nagpakita sa kapakyasan sa pagpakunhod sa mga bayranan nga nagmando og 15% nga pagkunhod gikan sa periodic progress payment sa mga kontraktor hangtud nga ang mga advance hingpit nga mabayran.
Lakip sa mga isyu nga naa sa mga nahibal-an mao ang kapakyasan sa pag-forfeit sa advance payment bonds sa panahon sa pagtapos sa kontrata.
Mao usab ang kakuwang sa pagmonitor ug saktong deductions sa mga billing sa kontraktor.
Dili usab kompleto ang mga rekord sa accounting ug mga paglangan sa pagproseso sa mga pag-angkon sa kontraktor.
Bisan ang dili mabakwi nga pag-uswag makamugna ug dakong kantidad sa pundo sa publiko nga dili magamit sa gobyerno alang sa ubang importanteng proyekto.
Mao nga nisugyot sa COA nga pangayoon dayon ang bayad sa mga kontraktor o i-forfeit ang ilang gi-post nga mga bond.
Ang ligal nga aksyon kinahanglan usab nga sugdan batok sa mga nagdumili sa pagbalik sa mga advance.
Giingong hugot nga ipatuman ang pagsunod sa IRR sa RA No. 9184 ug mga polisiya sa DPWH sa pagbawi sa advance payments.
Pagpauswag usab sa mga mekanismo sa pag-monitor aron masiguro ang tukma sa panahon nga pagkunhod sa mga pag-uswag gikan sa mga pag-uswag sa mga billing.
Matod nila nga kinahanglang ipatuman ang mga probisyon sa kontrata nga magtugot sa deduction sa advances gikan sa mga claim sa ubang nagpadayon nga proyekto nga adunay samang kontraktor.
Ang mga administratibong silot kinahanglang ipahamtang batok sa mga personahe nga mapakyas sa pagsunod sa mga proseso sa pagbawi.
Samtang, ang tagdumala sa DPWH nagtaho nga ang mga paningkamot nagpadayon sa pagsulbad sa isyu, lakip na ang pag-isyu sa mga demand letter ngadto sa mga kontraktor, pakigtambayayong sa mga rehiyonal nga buhatan sa pagpatuman sa pagpangolekta, ug pagkuha sa legal nga mga remedyo.
Bisan pa niini nga mga lakang, gipasiugda sa COA ang panginahanglan alang sa mas estrikto nga pagsunod ug dugang nga remedial nga mga aksyon aron mapugngan ang dugang nga pag-balloon sa dili na mabawi nga mga pag-uswag.
(data source from COA 2023 Annual Audit Report for DPWH)
